MASA:
Delikli ve deliksiz olmak üzere ikiye ayırdığımız
bilardo masaları imalat çeşitlerine ve ayak yapılarına
görede çeşitlilik arz etmektedir. Bir takım laminent ve
karbon kökenli malzemelerde de imal edilebilen bilardo masaları
genelde ahşap veya çelik konstrüksyon olarak yapılmaktadır.
Kutu yada sandık ayaklı masalar olabildiği gibi tornalanmış
propil ve kriko tertibetlı ayaklara sahip modern ve klasik
tarzda imal edilmiş masalar bulunmaktadır.
Ancak imalatı ne şekilde olursa olsun bütün bilardo masaları
değişmez uluslararası standartlara uygun ölçülerle
imaledilmektedir. Bir bilardo masasının iç havuz ölçüleri
değişiklik arz edebilir, fakat mutlaka boyu eninin iki
misli olmalıdır. Aşağıda,standartlara uygun
iç havuz ölçüleri verilmiş masa çeşitlerini görebilirsiniz.
81.5
cm x 163 cm eğitim masası
84 cm x 168 cm eğitim masası
91.5 cm x 183 cm eğitim masası
96.5 cm x 193 cm eğitim masası
99 cm x 198 cm eğitim masası
101.5 cm x 203cm eğitim masası
112 cm x 224 cm pool masası
117 cm x 234 cm pool masası
127 cm x 254 cm pool-Yarı maç (Dömi masa) masası
142 cm x 284 cm maç masası
172 cm x 344 cm Snooker masası
Turnuvalarda
kullanılan bilardo masaları yerden 75-80 cm yükseklikte
olmalıdır. İç havuzda, topların dengeli hareket
edebilmeleri, (akıntı olmayışı) çok önemlidir.
Bu sebeple, masaların imalatı kadar, montajı da özenle
yapılmalıdır.
Uzun bantlarda 7, kısa bantlarda ise ara mesafeleri birbirine
eşit ve diamont yada baklava adı verilen işaretler
bulunacaktır.
Masaların iskeleti üzerine kalınlığı 4-5
cm olan mermer yada Arduaz taşı konulmaktadır. Dünyada
genellikle Arduaz kullanılmasına karşın ülkemizde,
kolay temin edilebilmesi ve ekonomik oluşu sebebiyle marmara
mermeri kullanılmaktadır.
Mermerin 10-15 cm altında, Amyant bir levha üzerinde oluşturulmuş
resistans sistemi bulunmaktadır. Mermerin, çuhanın ve
bantların nemini almak amacıyla yapılan bu ısıtma
tesisatı termostatlı olarak imal edilmektedir. Genellikle
pool masalarında resistans kullanılmamaktadır.
BANTLAR:
Kauçuktan oluşturulan bantlar elastikiyet özelliğine sahip,
dokuma katmanı olmayan son derece düzgün, sertlik katsayısı
(shore) 36-40 (artı-eksi 5), geri sıçrama elastisitesi
66-72 (artı- eksi % 5) olan bir yapıya sahiptirler. Bantın
sivri ucunun (topa değme noktası);
61-61.5 mm çaplı toplar için 37-38
mm
57 mm çaplı toplar için 35.5- 36.5 mm
54 mm çaplı toplar için 34-35 mm
38 mm çaplı toplar için 24-25 mm.
Dörtgen
bant: Genellikle carom disiplinlerinde ve maç masalarında kullanılır.
h=37-38 ile x =10 montajda çok önemlidir.
Bant yüksekliği (h) ve bant açısı (x) nın iç
havuzun her tarafında aynı olması, masanın ve
dolayısı ile oyunun kalitesini etkileyen en önemli faktörlerten
biridir.
Üçgen bant: Genellikle yarı maç-Eğitim ve pool masalarında
kullanılır
Snooker bantı: Şekilde görüldüğü gibi 6 köşeli
olur. Bu bant sadece snooker masalarında kullanılır.
TOPLAR:
Fenol reçinesinin preslenmesi ve tornalanması ile imal edilen
bilardo topları, insanoğlunun küreye en yakın olarak
yapabildiği bir malzemedir.
- Karom
disiplinleri için 61-61.5 mm çapında ve 205- 220 gr.ağırlığında
olmalıdır. Ancak, bir masadaki toplar arasında
2 gr.dan fazla fark olmamalıdır.
- Pool
için, 57 mm çapında ve 170 gr.ağırlığında
toplar kullanılır.
- Snooker
için, 54 mm.çapında ve 170 gr. ağırlığında
toplar kullanılır.
- Minyatür
ölçülerdeki eğitim masalarında, 38 mm çapında
toplar kullanılır.
Yakın
geçmişe kadar, artistik bilardo disiplininde fildişi toplar
kullanılmakta idi. Ancak daha kolay deformasyona uğraması,
hammadde temininde zorluk ve aykırılık ve ekonomik
olmayışı yüzünden fildişi toplardan günümüzde
vazgeçilmektedir.
Bilardo topları uzun zaman kullanılabilen dayanıklı
bir malzemedir. Ancak, işletmelerin bu topları demirbaş
eşya gibi görmeleride yanlıştır. Bilardo toplarının
günlük temizlikleri ve mümkün oldukça her maçtan sonra temizlenmeleri
kullanım sürelerini uzatacaktır. Topların dış
yüzeyini oluşturan ve kristalit denilen malzeme hareket kabiliyetini
arttırmaktadır. Dünya Bilardo Konfederasyonu (UMB)'nun
önerisi topların ılık sabunlu suyla temizlenmesidir.
ISTAKA:
Istakalarda % 7 neme kadar kurutulmuş sert ağaç kereste
kullanılır. Şaft kısmı akağaç (akgürgen-kelebek),
dip kısmı abonoz, gül ağacı, ceviz, teak, dişbudak
gibi keresteler ile imal edilir. 140-145 cm boyunda olan ıstakalar
için 400-600 gr. arası ağırlık kabul edilmekle
birlikte 510-550 gr. arası tercih sebebidir. Denge noktasının
(ağırlık merkezi) dip taraftan 40-50 cm içerde olması
çok önemlidir. Istakanın ucunda şok emici özellik ihtiva
eden plastik yada fildişinden yapılmış fiber
adını verdiğimiz bir malzeme vardır. Istakanın
dip kısmında ise kauçuk veya plastikten yapılmış,
dip lastiği adını verdiğimiz bir tampon mevcuttur.
Istakanın dip çapı 32 mm, uç çapı ise 10-15 mm arası
olmaktadır. Istakanın ucundaki fiberin üzerine, topa temas
edecek olan bölgeye kösele monte edilmektedir,
Istaka yekpare ve parçalı olabilir. Çocuklar ve gençler için,
90-122-132 cm boyunda büyükler için 140-145 cm ve snooker için 152.5
cm uzunlukta ıstakalar mavcuttur. Müsabakalarda kösele uç zorunluluğu
dışında bir standart bulunmamaktadır.
ISTAKA BAKIMI:
Genellikle ağaçtan imal edilen ıstakaların en büyük
düşmanı aşırı sıcaklık farkına
maruz kalmalarıdır. Ne kadar kurutulursa kurutulsun bir
ağacı tam olarak öldürmek mümkün değildir. Canlı
bir madde olan ağaç, aşırı soğuk ve sıcakla
karşılaştığında çalışma-dönme
yapacaktır. Bu sebeple, ıstakaların sıcakla
karşılaştığında çalışma
yapmaları kaçınılmaz olacaktır. Bu sebeple ıstakaları
nemden ve aşırı sıcaklık farklılıklarından
korumamız gerekir.
Istakanın ucundaki köselenin değişiminin doğru
yapılması çok önemlidir. Her bilardo sporcusunun bu işlemi
iyice öğrenmesi şarttır. Köselenin yapışacak
kısmı dairesel hareketlerle zımpara yapılmalıdır.
Zımparalama bu şekilde yapılırsa et kalınlığında
farklılık oluşmayacaktır. Yapıştırıcı
her iki yüzeyde ince bir tabaka olarak sürülmelidir. Ancak, yapıştırıcıyı
sürmeden evvel, fiber ile kösele arasında, her noktada temas
olup olmadığı kontrol edilmelidir. Temas her noktada
tam değilse (boşluk varsa) yapışma işleminde
başarı sağlanmaz. Kösele çapı ile fiber çapının
aynı olması gerekir. Kösele çapı, fiber çapından
küçük olmamalıdır. Ancak köselenin çapı daha büyükse,
yapışma işleminin tamamlanmasından sonra fazlalık
kısım alınarak, her iki malzemenin çapıda eşit
hale getirilir. Bu işlem çok önemlidir. Tesviye esnasında,
fibere zımpara gelmemesi, koniklik yaratılmaması
lazımdır.
|