CEPLİ BİLARDO OYUNLARININ GENEL KURALLARI

(DÜNYA POOL-BİLARDO BİRLİĞİ)

1. Rakipler arasında oyuna başlama önceliği her iki oyuncunun birlikte yapacağı bir atışla belirlenir. Her iki oyuncu ellerinde birer ıstaka topu ile, açılış çizgisi gerisinde, açış noktasının sağında ve solunda olarak yer alıp açış alanı içinden arka kısa banda çarpıp geri dönecek şekilde vuruşlarını yaparlar. Ön kısa banda en yakın kalan topun sahibi atışın galibidir. Ancak bu atışta kazanan topun arka kısa banda en az bir defa taması şarttır. Bu atışı kazanan oyuncu set açısı yapma veya açış önceliğini rakibine kullandırma seçeneğine sahip olur.
2. Açış vuruşu açış alanı içindeki herhangi bir noktada yapılabilir. Toplar her ayrı bir oyun disiplinindeki özel kurallara göre dizilir. Istaka topuna ıstakanın ucu temas ettikten ve top açış çizgisini geçtikten sonra oyun başlamış sayılır.
3. Eğer her oyun displinindeki özel bir kuralda belirtilmemişse, bir atışın geçerli sayılabilmesi için, ıstaka topunun en az bir hedef topa temas etmesi ve sonra;(1) en az bir hedef topun cebe düşmesi, veya (2)ıstaka topu veya herhangi bir hedef topun en az bir bantla temas etmesi şarttır. Bu koşulların gerçekleşmeme hali faul sayılır.
4. Geçerli bir atış sonucunda oyuncu cebe(lere) top düşürmeyi başaramazsa "el" rakibe geçer.
5. Aşağıdaki belirtilen hareketler faul sayılır.
   
   
   1. Istaka topu önce nizami olmayan bir hedef topa temas ederse veya ıstaka topu nizami bir topa temas eder ve hiçbir top bir banda doğru yeterince hareket almaz veya akabinde cebe düşer.
   2. Istaka topu cebe düşerse,
   3. Herhangi bir top oyun alanı dışında yer alırsa,
   4. Eğer oyun tarafından yönetiliyorsa; atıştan önce, sonra veya atış sırasında herhangi bir topa ıstaka, elbise veya vücudun herhangi bir bölümü ile temas etmek faul sayılır.

      >  Eğer oyun hakem tarafından yönetilmiyorsa; ıstaka topuna oyun halindeyken temas etmek, kasıtla bir hedef topa temas etmek veya kazanan atışın sonucunu etkileyecek bir topa temas etmek faul sayılır. Ancak atışın sonucuna etki etmeyecek bir topa kazaen temas etmek faul sayılmaz. Atış yapmayan oyuncunun tercihine göre yerleri bozulan toplar eski pozisyonlarına getirilir veya oldukları gibi kalır.

   5. Banda yapışık bir topa oynarken, cebe bir top düşürememek veya bir başka banda çarptırmak veya ıstaka topunu herhangi bir banda çarptıramamak.
   6. En az bir ayak yere basmaksızın atış yapmak,
   7. Istaka topu veya herhangi bir top hareket halindeyken atış yapmak (Kaldığı noktada dönmekte olan bir topa hareket halinde sayılır.)
   8. Şayet ıstaka topunun ilk teması banda yapışık bir topa veya kendisiyle temas halinde (yapışık)olan bir topa ise,ıstaka topu yapışık hedef topla temas ettikten sonra şu seçeneklerden biri ile son bulmalıdır; (1) Bir hedef top cebe düşer,(2) Istaka topu bir bant görür,(3) Banda yapışık olan bir bant görür (Yapışık olduğu bandı terketmesi yeterli değildir.), (4) Herhangi bir bantla temas halinde olursa bir hedef top bant görür. Bu seçeneklerden herhangi biri gerçekleşmezse faul olur.(14+1 ve diğer oyun disiplinlerinde bu kural değişik yorumlarını görünüz.)
   9. Aşırı kleps pozisyonuna girerek ıstaka topunu bir engelin üzerinden zıplatmaya çalışmak fauldür. Bir zıplatma atışı yaparken herhangi bir çıtlama faul sayılır.
   10. Eğer ıstaka topu bir hedef topla temas halinde (yapışık) ve o topa normal atışa izin veriliyorsa, atış sonunda hedef top hareket ederse ıstaka topu hedef topa çarpmış sayılır. Istaka,ıstaka topu ve hedef top temasıyla üçüncü bir topu hareket ettirmemeye dikkat ediniz.
   11. Istaka topu bir hedef topla temas halinde değilse; ıstaka, ıstaka topuna bir çift temas eder veya ıstaka, ıstaka topu hedef topa çarptığında hala ıstaka topuyla temas halinde ise faul sayılır.
   12. Istaka topu eldeyken ve açış alanına koyulup atış yapılması gerekirken (Örnek; 8 top, açış faulü sonrası pozisyon düzelme atışı) hakemin uyarısına rağmen bu alan dışına koyup atış yapılması faul sayılır.
   13. Faulden sonraki penaltı (ceza) atışları her oyun disiplinindeki özel kurallarla açıklanmıştır.
   14. Faullü veya temkinli atış aracıyla her oyun disiplinindeki özel kurallarla açıklanmıştır.
   15. Faullü veya temkinli atış amacıyla cebe(lere) düşürülen (9top dışında) veya deklare edilmemiş olan top veya cebe düşürülen (8 top/rakibin topları dışında) tüm hedef toplar ceplerden çıkarılır ve piramid noktasına konulur. Birden fazla topun çıkarılması gerekiyorsa bunlar piramid noktasına mümkün olan en yakın noktadan arka kısa banda doğru, uzun eksen üzerinde düz bir sırayla konulur. Çıkarılan toplar birbirleriyle temas eder. Ancak başka bir topla temas edemez. Eğer piramit noktasıyla arka kısa bant arasındaki uzun eksen çizgisinin tamamı diğer toplar tarafından işgal edilmişse, çıkarılan toplar aynı şekilde ancak merkez noktaya doğru yerleşir.
   16. Eğer ıstaka topu veya herhangi bir hedef top cebe düşüp. Çıkıp tekrar oyun alanına dönerse cebe düşmüş sayılmaz. Top masanın üstünde kaldığı yerden oyuna devam edilir.
   17. Toplar "dış etken"le hareketlenirse hakem topları ait oldukları pozisyonlara geri yerleştirir. Eğer bu dış etkenden dolayı o sırada yapılan atış etkilenmişse toplar eski yerlerine konulur ve atış tekrarlanır. Atışın başarısını etkilemeyen bir dış müdahale varsa, toplar eski yerlerine konulur ve oyun devam eder. Bir cebin çok yakınında olan bir top dışarıdan müdahale sonucu cebe düşerse, hakem topu çıkarır ve eski yerinin mümkün olduğu kadar yakınına yerleştirir. Eğer toplar ait oldukları yerlere yerleştirilemiyorsa, oyun, oyunu açan tarafın açışıyla tekrarlanır.
   18. Cebin önünde ve düşmek üzere olan bir top, 5 saniye veya daha uzun bir süre hareketsiz kaldıktan sonra "kendiliğinden" cebe düşse, cepten çıkarılıp eski yerinin mümkün olduğu kadar yakınnına yerleştirilir. O sırada kontrol hangi oyuncudaysa, oyuna devam etme hakkı onundur.
   19. Oyuncular karar açılarını belirlemek amacıyla bantları veya çuhayı tebeşir veya benzeri maddelerle işaretliyemez. Bu hareket faul sayılır ve cezayı her oyun disiplininin kendine özel kuralları belirler.
   20. Oyuncular, ıstaka topu veya hedef topun herhangi bir açıklıktan geçip geçmeyeceğini anlamak için top, üçgen veya herhangi bir ölçü aleti kullanamazlar. Sadece elde tutulduğu sürece açıklığın ölçümünde yardımcı olarak kullanılabilir. Böyle bir hareket faulü gerektirir ve cezayı her oyun disiplininin kendine özel kuralları belirler.
   21. Zıplatma atışları:Tüm cepli bilardo oyunlarında ıstakayı dikerek atış yapıp darbeli vuruşla topu masa zeminine çarptırıp, yükselmesini sağlamak nizamidir.
   22. Eğer sırasını bekleyen oyuncu rakibi atış yaparken pozisyonunu bozarsa veya o sırada oyuna müdahale ederse faul yapmış sayılır. Ancak bir oyuncu sırası gelmeden oynar veya herhangi bir topu hareket ettirirse bu da dışarıdan müdahale olarak sayılır.

14+1 KURALLARI

1. 14 +1 bir ıstaka topu ve 15 tane numaralanmış renkli topla oynanır. Toplar bir üçgen yardımıyla, üçgenin tepesindeki top piramit noktası üzerinde, 1 numaralı top sağ köşede ve 5 numaralı top sol köşede yer alacak şekilde dizilir.
2. Oyun sırasında her oyuncu cebe düşüreceği hedef topu ve cebi deklare ettikten sonra nizami bir atışla cebe düşürdüğü her bir hedef top için 1 puan kazanır. Maç için önceden belirlenmiş toplam skora ilk ulaşan maçı kazanır.
3. Oyun sırası bant atışıyla belirlenir. Bu atışı kazanan oyuncu oyunu açma veya açılış hakkını rakibine kullandırma seçeneğine sahiptir.
4. Bir oyuncu açılış açısından;
   1. Bir hedef top ve düşürmek istediği cebi deklare edip atışını yapmalı veya,
   2. Istaka topunun bir topa ve sonra bir banta teması sağlamalı ve buna ek olarak 2 hedef topun bant görmesini sağlamalıdır.
   
   Bu şartlardan en az birinin gerçekleşmemesi halinde açış ihlali için ihkali yapan oyuncuların toplam puanından 2 puan düşürülür. Ayrıca rakip oyuncu topları kaldıkları pozisyonlarda kabul ederek oyuna devam etme veya topları yeniden dizdirerek ihlali yapan oyuncunun yeniden açış yapmasını isteme seçeneğine sahiptir. Bu seçim hakkı açılış açısı, açış ihlali ihlalleri için geçerli değildir. Eğer açılış açısını yapan oyuncu açış ihlali yapmaz. Ancak ıstaka topu cebe düşerse faul yapmış olur ve toplam puanından 1 puan düşürülür.Masaya gelen oyuncu ıstaka topunu açış alanı içerisinde bir yere yerleştirir ve topları kaldıkları pozisyonlarda kabul ederek oyuna devam eder.
5. Bir oyuncu nizami bir şekilde hedef topları ceplere düşürmeye devam ettiği sürece masada kalır ve oyununa devam eder. Oyuncu istediği herhangi bir hedef topa oynayabilir. Ancak atışını yapmadan önce düşürmek istediği topu ve cebi deklare etmek zorundadır. Tuş, karom, kombinasyon şeklinde detayların deklare edilmesi zorunlu değildir. Oyuncunun deklare ettiği topa ek olarak başka top veya toplarda ceplere düşerse her biri 1'er puan olarak o oyuncunun puan haznesine yazılır. Bir oyuncu hedef top deklare etmek yerine temkinli atış deklaresi verebilir (savunma amaçlı)
6. Bütün atışlarda, bir oyuncu ıstaka topunu bir hedef topla temas ettirmeli ve daha sonra;

    

   1. Bir hedef top cebe düşmeli, veya
      
   2. Istaka topu veya herhangi bir hedef topun bir bant görmesini sağlamalıdır.
   
   Bu şartların gerçekleşmemesi halinde faul olur.
7. Her faul için faul yapan oyuncunun toplam puanından 1 puan düşürülür.

   Istaka topunun masa dışına çıkması ıstaka topunun cebe girmesi, kasti faul veya üst üste 3.faul dışındaki faullerde masaya gelen oyuncu oyununa ıstaka topunun kaldığı yerden devam eder.

8. Nizami olmayan bir şekilde ceplere düşen toplar geri çıkartılır ve piramit noktasına yerleştirilir.
9. Istaka topunu veya herhangi bir hedef topu masa dışına çıkarmak fauldür.

   Eğer ıstaka topu masa dışına çıkarsa o oyuncunun toplam puanından 1 puan düşürülür ve masaya gelen oyuncu ıstaka topunu alanı içine yerleştirerek oyuna devam eder. Eğer bir hedef top masa dışına çıkarsa top piramit noktasına geri yerleştirilir. O oyuncunun toplam puanından 1 puan düşürülür ve masaya gelen oyuncu ıstaka topunun kaldığı yerden devam eder.

10. Bir dizi topun 14.sü deliğe düştükten sonra 15.top masa üzerinde o an bulunduğu pozisyonda kalır ve ceplere düşürülmüş olan 14 top üçgenin tepesi boş kalacak şekilde dizilir. Oyuncu daha sonra masada kalmış olan 15.topu cebe düşürerek dizilmiş olan top grubunu bozmaya çalışır ve böylece serisine devam eder. Ancak oyuncu masada kalmış olan 15.topa atış yapmak zorunda değildir. Dilediği herhangi bir hedef topla oynayabilir.Eğer ıstaka topunun kaldığı yer üçgenin dizilme bölgesi içindeyse ıstaka topu oyuncu tarafından açış alanı içinde herhangi bir yere yerleştirilir.
11. Eğer bir oyuncu üst üste iki atışta faul yaparsa iki faul uyarısı yapılır. Eğer uyarılmasına rağmen 3.atıştada da faul yaparsa her bir faul için almış olduğu bir puana ek olarak 15 puan üst üste 3 faul'cezası verilir. Sonra bütün toplar yeniden dizilir ve üst üste 3 faul yapmış olan oyuncunun açılış atışıyla oyuna devam edilir. Bu atış için açılış açısının tüm kuralları geçerlidir.

8 TOP OYUN KURALLARI

1. 8 top disiplini bir ıstaka topu (beyaz) ve 15 adet numaralanmış renkli topla oynanır. Renkli toplar iki gruba ayrılır.

   1-7 (numara) arası 'düz renkli' toplar
   9-15 (numara) arası 'kuşaklı renkli' toplar
   8 (numara) 'düz siyah renkli' son hedef topu olarak top grubu oluşturur.
   

   Toplar eşit kenar üçgen içerisinde üçgenin ucundaki top piramid noktasına basacak şekilde, (numaralı top üçgenin ortasında ve üçgen tabanın her iki köşesindeki toplar, bir kuşaklı bir düz renkli olmak üzere dizilerek yer alırlar.
2. Oyun sırası bir bant atışıyla belirlenir ve atışı kazanan oyuncu açış yapma seçeneğine sahip olur (veya açış için atış niceliğini rakibine kullandırır.) Bunu takip eden setlerde oyuncular sıra ile değişerek açılış yaparlar.
3. Açılış yapan oyuncu, ıstaka topunu açış çizgisi gerisindeki açış alanı herhangi bir yere yerleştirerek atış yapar. Açılışta oyuncu en az 4 (dört) topun bant görmesini sağlamalı veya en az bir topu cebe düşürmelidir. Bunların gerçekleşmemesi halinde veya bir başka faul yapılırsa masaya gelen oyuncu;
   1. Topları kaldığı şekilde kabul eder ve oyuna devam eder veya
   2. Istaka topunu alır ve açış çizgisi gerisine koyup oyuna devam eder veya
   3. Topların tekrar dizilmesini ister ve açılışı hangi oyuncunun yapacağına karar verir.
4. Eğer açılışta 8 numaralı top cebe düşerse, açılışı yapan oyuncu topların tekrar dizilmesini isteyebilir veya 8 numaralı topu cepten çıkarttırıp, piramit noktasına koydurur ve atışına devam eder. Eğer açılışı yapan oyuncu, atışın 8 numaralı topu cebe düşürürken aynı zamanda da ıstaka topu cebe düşerse, rakip oyuncu topları yeniden dizdirme veya 8 numaralı topu cepten çıkarttırıp, piramit noktasına koydurma ve ıstaka topunu açış alanı içine yerleştirerek atışına devam etme seçeneğine sahiptir.
5. Açış atışı sonucunda cebe(lere) düşen topa(lara) bakılmaksızın masa açık kabul edilir (Oyuncular henüz top grubu seçimi yapmamışlardır.)
6. Açış atışından sonra deklare edilen cebe başarıyla düşürülen ilk top, o set süresince o oyuncunun hedef top grubunu belirler.
7. Bir oyuncunun hedef top grubu belirlendikten sonra oyuncu birbirini takip eden tüm atışlarında ıstaka topunu ilk olarak kendi top grubundan bir topa temas ettirmeli ve, 

   a) Bir hedef topu cebe düşürmeli veya
   b) Istaka topunun veya herhangi bir hedef topun bir bant görmesini sağlamalıdır.

   Eğer oyuncunun diğer hedef topalrı masa üzerindeyse,ıstaka topunun o oyuncu tarafından ilk olarak 8 numaralı topla teması faul sayılır.
8. Bir topun bir cebe düşürülmesi amaçlandığında, bir oyuncu hem o topu hemde düşürmek istediği cebi deklare etmek zorundadır. Oyuncu eline ancak deklare etmiş olduğu kendi hedef grup toplarını nizami olarak ceplere düşürdüğü sürece devam edilir. Eğer bir oyuncu doğru hedef grubundan deklare etmiş olduğu bir topu cebe düşüremez veya faul yaparsa, kendi atış sırası biter ve el rakibe geçer. Ceplere düşürülen tüm toplar ister nizami bir atış sonucu veya faul atışı sonucu olsun ceplerde kalır. Kombinasyon ve karom atışlarına izin verilir ve ıstaka topunun ilk olarak oyuncunun kendi grup toplarına teması şartıyla önceden deklare edilmesi zorunlu değildir.
9. Oyunda,aşağıda belirtilen ihlaller faule nedendir:
   1. Yukarıda tarif edilen şekilde bir atışı uygulayamamak,
   2. Bir atışında ıstaka topunun kazaen cebe düşmesi,
   3. Açış atışında ıstaka topunun kazaen cebe düşmesi,
   4. Nizami oyun dışında herhangi bir şekilde ıstaka topunu hareket ettirmek veya ıstaka topuna dokunmak faul sayılır.
10. Yapılan bir faulden sonra rakip oyuncu ıstaka topunu eline alır. Bu da demektirki oyuncu ıstaka topunu masa üzerinde herhangi bir yere yerleştirip istediği bir yöne doğru oynayabilir. Bunun tek istisnası açış atışında yapılan fauldür. Bu durum masaya gelen oyuncu ıstaka topunu açış çizgisi gerisine yerleştirmek ve ıstaka topu açış çizgisini geçecek şekilde atış yapmak zorundadır. (Açış alanı dışına oynamak zorundadır.)
11. Set bir oyuncunun kendi grup toplarının tamamı ceplere düştükten sonra, 8 numaralı topu deklare edeceği cebe ayrı bir nizami atışla düşürmesi sonucunda kazanırlır.
12. Bir oyuncu aşağıdaki ihlaller neticesi seti kaybetmiş sayılır.
    1. 8 numaralı topu cebe düşürürken faul yapması.(İstisna;4 numaralı kuralı görünüz.)
    2. Kendi grubundan son topla birlikte 8 numaralı topu cebe düşürmesi,
    3. 8 numaralı topu oyun esnasında herhangi bir şekilde oyun alanı dışına çıkarması,
    4. 8 numaralı bir topu kendi deklare ettiği ceb dışında bir cebe düşürmesi,
    5. 8 numaralı topu nizami hedef top olmadığı durumda iken cebe düşürmesi,
    6. Arada bir nizami atış olmadan, ard arda 3 atışta, peş peşe 3 faul yapması.
    (Not:8 numaralı topa atış yaparken, 8 numaralı top cebe düşmez veya masa dışına çıkmazsa, ıstaka topunu kazaen cebe düşürmek veya faul yapmak set kaybı değildir.)

9 TOP KURALLARI

1. 9 top bir ıstaka topu ve birden dokuza kadar numaralandırılmış 9 adet renkli topla oynanır. Toplar 1 numaralı top piramit noktasında, 9 numaralı top merkezde olmak üzere "elmas" şeklinde dizilir.
2. Oyuncu her atışında ıstaka topunu ilk olarak masa üzerindeki en küçük numaralı topla temas ettirmek zorundadır. Herhangi bir top veya topun düşürülmek istendiği cep deklare edilmek zorunda değildir. Bu şekilde 9 numaralı topu cebe düşüren oyuncu oyunu kazanır.
3. Oyun sırası bant atışıyla belirlenir. Bant atışını kazanan oyuncu açılışı yapmak veya açış hakkını rakibine kullandırma seçeneğine sahiptir. Takip eden oyunlarda bir oyunu kazanan oyuncu diğerini açma hakkına sahiptir.
4. Açılış vuruşunda oyuncu atışını ıstaka topu açış alanı içindeyken yapmak zorundadır. Açılış yapan oyuncu atışın nizami sayılabilmesi için en az bir hedef topu cebe düşürmeli veya en az dört topun bant görüşünü sağlamalıdır. Bu şartların gerçekleşmemesi veya ıstaka topunun cebe düşmesi halinde açılış faulü yapılmış olur ve rakip oyuncu ıstaka topunu masa üzerinde herhangi bir yere yerleştirerek oyuna devam eder.
5. Bir atışın nizami sayılabilmesi için ıstaka topu masa üzerindeki en küçük numaralı hedef topla temas etmeli ve sonra herhangi bir hedef top cebe düşmeli veya herhangi bir top bir bant görmelidir. Bu şartların gerçekleşmemesi halinde faul olur.
6. Bir oyuncu ıstaka topunu ilk masa üzerinde en küçük topla temas ettirdiği sürece o top veya herhangi başka bir veya birden fazla hedef top(lar) cebe(lere) düşerse oyuncu atışına devam eder.
7. Nizami bir açılış atışından hemen sonra atış hakkı olan oyuncu 'top sürme' oynayabilir. Bir oyunda 'top sürme' hakkının kullanılabildiği tek atış budur. Oyuncu 'top sürme' amacıyla atış yaptığını deklare etmek zorundadır. Bir 'top sürme' atışında oyuncu ıstaka topunu cebe düşürmediği sürece (bu durumda faul olur ve rakip oyuncu ıstaka topunu istediği yere koyup oyununa devan eder) istediği yere atış yapabilir. Herhangi bir hedef topa veya banta teması zorunlu değildir. Nizami bir 'top sürme 'atışından sonra masaya gelen oyuncu ıstaka topunu kaldığı pozisyondan oyuna devam edebilir veya atış hakkını 'top sürme' yapmış olan oyuncuya kullandırabilir.
8. Bir oyuncu faul yaparsa rakibi ıstaka topunu masa üzerinde istediği yere yerleştirip istediği yöne oynayabilir.
9. 9 Numaralı top, dışında faullü bir atış sonucunda cebe düşen veya herhangi bir şekilde masa dışına çıkan hiçbir top masaya geri yerleştirilmez.
10. Herhangi bir topun masa dışına çıkması faul sayılır. Masa dışına çıkan top masaya geri dönmez ve rakip oyuncu ıstaka topunu masa üzerinde istediği yere yerleştirip oyuna devam eder.
11. Eğer aynı oyuncu bir oyun içerisinde birbirini takip eden üç atışında üç kez üst üste faul yaparsa oyunu kaybeder.