BİLARDO MALZEMELERİNİN
TANITIMI
1. MASA 2. Bantlar 3. Toplar
4. Istaka 5. Istaka Bakimi
MASA:
Delikli ve deliksiz olmak üzere ikiye ayırdığımız
bilardo masaları imalat çeşitlerine ve ayak yapılarına görede
çeşitlilik arz etmektedir. Bir takım laminent ve karbon kökenli
malzemelerde de imal edilebilen bilardo masaları genelde ahşap veya çelik
konstrüksyon olarak yapılmaktadır. Kutu yada sandık ayaklı
masalar olabildiği gibi tornalanmış propil ve kriko tertibetlı
ayaklara sahip modern ve klasik tarzda imal edilmiş masalar bulunmaktadır.
Ancak imalatı ne şekilde olursa olsun bütün bilardo masaları değişmez uluslararası standartlara uygun ölçülerle imaledilmektedir. Bir bilardo masasının iç havuz ölçüleri değişiklik arz edebilir, fakat mutlaka boyu eninin iki misli olmalıdır. Aşağıda,standartlara uygun iç havuz ölçüleri verilmiş masa çeşitlerini görebilirsiniz.
81.5 cm x 163 cm eğitim masası
84 cm x 168 cm eğitim masası
91.5 cm x 183 cm eğitim masası
96.5 cm x 193 cm eğitim masası
99 cm x 198 cm eğitim masası
101.5 cm x 203cm eğitim masası
112 cm x 224 cm pool masası
117 cm x 234 cm pool masası
127 cm x 254 cm pool-Yarı maç (Dömi masa) masası
142 cm x 284 cm maç masası
172 cm x 344 cm Snooker masası
Turnuvalarda kullanılan bilardo masaları yerden 75-80 cm yükseklikte olmalıdır. İç havuzda, topların dengeli hareket edebilmeleri, (akıntı olmayışı) çok önemlidir. Bu sebeple, masaların imalatı kadar, montajı da özenle yapılmalıdır.
Uzun bantlarda 7, kısa bantlarda ise ara mesafeleri birbirine eşit ve diamont yada baklava adı verilen işaretler bulunacaktır.
Masaların iskeleti üzerine kalınlığı 4-5 cm olan mermer yada Arduaz taşı konulmaktadır. Dünyada genellikle Arduaz kullanılmasına karşın ülkemizde, kolay temin edilebilmesi ve ekonomik oluşu sebebiyle marmara mermeri kullanılmaktadır.
Mermerin 10-15 cm altında, Amyant bir levha üzerinde oluşturulmuş resistans sistemi bulunmaktadır. Mermerin, çuhanın ve bantların nemini almak amacıyla yapılan bu ısıtma tesisatı termostatlı olarak imal edilmektedir. Genellikle pool masalarında resistans kullanılmamaktadır.
BANTLAR:
Kauçuktan oluşturulan bantlar elastikiyet özelliğine sahip, dokuma
katmanı olmayan son derece düzgün, sertlik katsayısı (shore)
36-40 (artı-eksi 5), geri sıçrama elastisitesi 66-72 (artı- eksi
% 5) olan bir yapıya sahiptirler. Bantın sivri ucunun (topa değme
noktası);
61-61.5 mm çaplı toplar için 37-38 mm
57 mm çaplı toplar için 35.5- 36.5 mm
54 mm çaplı toplar için 34-35 mm
38 mm çaplı toplar için 24-25 mm.
Dörtgen bant: Genellikle carom disiplinlerinde ve maç masalarında kullanılır. h=37-38 ile x =10 montajda çok önemlidir.
Bant yüksekliği (h) ve bant açısı (x) nın iç havuzun her tarafında aynı olması, masanın ve dolayısı ile oyunun kalitesini etkileyen en önemli faktörlerten biridir.
Üçgen bant: Genellikle yarı maç-Eğitim ve pool masalarında kullanılır.
Snooker bantı: Şekilde görüldüğü gibi 6 köşeli olur. Bu bant sadece snooker masalarında kullanılır.
TOPLAR:
Fenol reçinesinin preslenmesi ve tornalanması ile imal edilen bilardo
topları, insanoğlunun küreye en yakın olarak yapabildiği
bir malzemedir.
Yakın geçmişe kadar, artistik bilardo disiplininde fildişi toplar kullanılmakta idi. Ancak daha kolay deformasyona uğraması, hammadde temininde zorluk ve aykırılık ve ekonomik olmayışı yüzünden fildişi toplardan günümüzde vazgeçilmektedir.
Bilardo topları uzun zaman kullanılabilen dayanıklı bir malzemedir. Ancak, işletmelerin bu topları demirbaş eşya gibi görmeleride yanlıştır. Bilardo toplarının günlük temizlikleri ve mümkün oldukça her maçtan sonra temizlenmeleri kullanım sürelerini uzatacaktır. Topların dış yüzeyini oluşturan ve kristalit denilen malzeme hareket kabiliyetini arttırmaktadır. Dünya Bilardo Konfederasyonu (UMB)'nun önerisi topların ılık sabunlu suyla temizlenmesidir.
ISTAKA:
Istakalarda % 7 neme kadar kurutulmuş sert ağaç kereste kullanılır.
Şaft kısmı akağaç (akgürgen-kelebek), dip kısmı
abonoz, gül ağacı, ceviz, teak, dişbudak gibi keresteler ile
imal edilir. 140-145 cm boyunda olan ıstakalar için 400-600 gr. arası
ağırlık kabul edilmekle birlikte 510-550 gr. arası tercih
sebebidir. Denge noktasının (ağırlık merkezi) dip
taraftan 40-50 cm içerde olması çok önemlidir. Istakanın ucunda
şok emici özellik ihtiva eden plastik yada fildişinden yapılmış
fiber adını verdiğimiz bir malzeme vardır. Istakanın
dip kısmında ise kauçuk veya plastikten yapılmış, dip
lastiği adını verdiğimiz bir tampon mevcuttur. Istakanın
dip çapı 32 mm, uç çapı ise 10-15 mm arası olmaktadır.
Istakanın ucundaki fiberin üzerine, topa temas edecek olan bölgeye kösele
monte edilmektedir,
Istaka yekpare ve parçalı olabilir. Çocuklar ve gençler için, 90-122-132 cm boyunda büyükler için 140-145 cm ve snooker için 152.5 cm uzunlukta ıstakalar mavcuttur. Müsabakalarda kösele uç zorunluluğu dışında bir standart bulunmamaktadır.
ISTAKA BAKIMI:
Genellikle ağaçtan imal edilen ıstakaların en büyük düşmanı
aşırı sıcaklık farkına maruz kalmalarıdır.
Ne kadar kurutulursa kurutulsun bir ağacı tam olarak öldürmek mümkün
değildir. Canlı bir madde olan ağaç, aşırı soğuk
ve sıcakla karşılaştığında çalışma-dönme
yapacaktır. Bu sebeple, ıstakaların sıcakla karşılaştığında
çalışma yapmaları kaçınılmaz olacaktır. Bu
sebeple ıstakaları nemden ve aşırı sıcaklık
farklılıklarından korumamız gerekir.
Istakanın ucundaki köselenin değişiminin doğru yapılması çok önemlidir. Her bilardo sporcusunun bu işlemi iyice öğrenmesi şarttır. Köselenin yapışacak kısmı dairesel hareketlerle zımpara yapılmalıdır. Zımparalama bu şekilde yapılırsa et kalınlığında farklılık oluşmayacaktır. Yapıştırıcı her iki yüzeyde ince bir tabaka olarak sürülmelidir. Ancak, yapıştırıcıyı sürmeden evvel, fiber ile kösele arasında, her noktada temas olup olmadığı kontrol edilmelidir. Temas her noktada tam değilse (boşluk varsa) yapışma işleminde başarı sağlanmaz. Kösele çapı ile fiber çapının aynı olması gerekir. Kösele çapı, fiber çapından küçük olmamalıdır. Ancak köselenin çapı daha büyükse, yapışma işleminin tamamlanmasından sonra fazlalık kısım alınarak, her iki malzemenin çapıda eşit hale getirilir. Bu işlem çok önemlidir. Tesviye esnasında, fibere zımpara gelmemesi, koniklik yaratılmaması lazımdır.